Procedure bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)
Medio 2018 heeft een groot aantal nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 een klacht ingediend bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Het gaat om nabestaanden uit diverse landen. De nabestaanden worden bijgestaan door verschillende advocatenkantoren. Ons kantoor staat een aantal nabestaanden bij in de procedure bij het Hof.
Het Rechtsbijstandsteam
Mr. Maya Spetter maakt deel uit van het Rechtsbijstandsteam MH17. Zij staat een aantal nabestaanden uit Nederland en andere landen bij zowel in de strafzaak als in de procedure bij het Europese Hof van de Rechten van de Mens.
Nederland daagt Rusland voor het EHRM voor neerhalen vlucht MH17.
Op basis van de conclusies van het Joint Investigation Team (JIT) besluit het Kabinet Rusland voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) te dagen vanwege zijn rol in het neerhalen van vlucht MH17 in juli 2014. Een groep nabestaanden diende al eerder een klacht tegen Rusland in bij datzelfde hof (zie hier eerder nieuwsbericht).
Met het indienen van deze zogenoemde ‘statenklacht’ kan het kabinet alle beschikbare en relevante informatie over het neerhalen van MH17 ook gebruiken als ondersteuning van de klacht van de nabestaanden. De inhoud van de statenklacht wordt gelijktijdig en als onderdeel van de Nederlandse interventie in de individuele klachtprocedures van nabestaanden tegen Rusland bij het EHRM ingebracht. Met deze stap ondersteunt het kabinet maximaal de individuele klachten van nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17 bij het EHRM. Nederland komt met deze statenklacht bovendien op voor alle 298 MH17-slachtoffers, van 17 verschillende nationaliteiten, en hun nabestaanden.
In 2018 stelde Nederland, samen met Australië, Rusland al aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. Het kabinet vindt het belangrijk dat de gesprekken met Rusland in het kader van staatsaansprakelijkheid worden voortgezet. Deze hebben als doel tot een oplossing te komen die recht doet aan het enorme leed en de toegebrachte schade die veroorzaakt is door het neerhalen van vlucht MH17.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken): “Het bereiken van gerechtigheid voor 298 slachtoffers van het neerhalen van vlucht MH17 en hun nabestaanden is en blijft de hoogste prioriteit voor het kabinet. Met de stap die we vandaag zetten, door een zaak aan te spannen bij het EHRM en daarmee de klachten van de nabestaanden zoveel als mogelijk te ondersteunen, komen we dichter bij ons doel.”
Dit traject staat los van de strafrechtelijke zaak tegen drie Russen en een Oekraïner die in maart van dit jaar is begonnen. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) hebben de mannen een aandeel in het neerhalen van de vlucht en daarmee de dood van de 298 inzittenden. Deze zaak is eind augustus hervat.
Mr. Maya Spetter maakt deel uit van het Rechtsbijstandsteam MH17. Zij staat een aantal nabestaanden uit Nederland en andere landen bij zowel in de strafzaak als in de procedure bij het Europese Hof van de Rechten van de Mens. Het Rechtbijstandsteam is blij dat de Nederlandse Staat zich nu in de procedure bij het EHRM voegt: “het is voor ons moeilijk om allerlei technisch bewijs aan te leveren of ingebracht technisch bewijs te ontkrachten. Door de voeging komt kennis samen en hopen wij dat de belangen van onze cliënten zo goed mogelijk gediend worden.”
Laatste ontwikkelingen in de klachtprocedure bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft eind 2020 toestemming gegeven om gezamenlijk te interveniëren. Op 29 januari 2021 is bij het ERHM een gezamenlijke third party intervention (interventie) ingediend namens de nabestaanden van de passagiers van de MH17 vlucht. Op deze manier kunnen zij de statenklacht (zie bericht hierboven) ondersteunen.
Doel van de interventie is het EHRM extra informatie te verschaffen, zowel feitelijk als juridisch, op basis waarvan het EHRM kan beslissen of Rusland het EVRM heeft geschonden. Het gaat in het bijzonder om de artikelen 3 en 8 van het EVRM, respectievelijk het verbod op onmenselijke of vernederende behandelingen en het recht op eerbiediging van het privé-, familie- en gezinsleven.
In de interventie is uitgebreid stilgestaan bij de opstelling van Rusland en het leed dat dit heeft veroorzaakt. Onder meer is aandacht gevraagd voor de verantwoordelijkheid die Rusland had om een ‘staak het vuren’ af te kondigen, zodat de slachtoffers snel en veilig konden worden gerepatrieerd. Ook is aandacht besteed aan de weigerig van Rusland om verantwoordelijkheid te nemen voor het neerhalen van MH17. Tot slot is ingegaan op de weigerende opstelling van Rusland in de onderzoeken naar de toedracht van de ramp en het verspreiden van misinformatie.
Start zitting in de klachtprocedure
Op 26 januari 2022 vond de eerste zitting in de klachtprocedure bij het EHRM plaats in Straatsburg. Zeventien rechters van de Grand Chamber buigen zich over deze zaak.
De belangrijkste vraag die beantwoord dient te worden is of Rusland controle had in het gebied in Oost-Oekraïne waar de Bukraket werd afgevuurd. Nederland stelt dat al het bewijs erop wijst dat de afvuurinstallatie van de Bukraket waarmee MH17 werd neergehaald is bediend door Russische specialisten. Nederland zal moeten aantonen dat de Russen de controle over het gebied hadden. Rusland ontkent betrokkenheid en blijft volhouden dat Rusland geen enkele verantwoordelijkheid toekomt, nu het vliegtuig werd neergehaald boven Oekraïne en de vliegramp dus niet binnen de jurisdictie van Rusland viel.
Ook Oekraïne heeft twee zaken aangespannen tegen Rusland, onder meer vanwege de inmenging van Rusland in het oosten van het land ten tijde van de MH17 ramp in 2014. Het Europees hof besloot al eerder om de zaken van Nederland en Oekraïne samen te voegen.
De zeventien rechters kregen na de argumenten van de drie partijen de kans om vragen te stellen. Veelal alle vragen werden aan Rusland gesteld, gingen over MH17 en wie er controle had over de rebellen in Oost-Oekraïne toen het toestel werd neergeschoten.
Wilt u meer weten over de strafzaak MH17? Hier leest u verder over de strafzaak.
