Rechtsbijstandverzekering

Moet ik mij laten bijstaan door de jurist van de rechtsbijstand verzekeraar of mag ik zelf kiezen wie mij belangen behartigt?
Wordt u bijgestaan door een medewerker van uw rechtsbijstand verzekeraar en bent u niet tevreden over de manier waarop uw zaak wordt behandeld? U kunt dan een beroep op de geschillenregeling doen. Dat kan tot gevolg hebben dat een advocaat wordt gevraagd een beoordeling/ second opinion te geven. Dat kunnen wij voor u verzorgen.

Als de aansprakelijkheid vaststaat en de zaak zonder procedures geregeld kan worden, moeten uw kosten door de tegenpartij worden vergoed. U kunt dan zelf een advocaat kiezen en de kosten neerleggen bij de tegenpartij.

U mag zelf kiezen welke advocaat u bijstaat in een procedure
Als u een rechtsbijstandverzekering heeft en een advocaat nodig heeft, dan mag u zelf bepalen welke advocaat uw belangen behartigt. Niet de verzekeraar. Deze kan u ook niet verplichten een advocaat uit een lijstje te kiezen.

Op 7 november 2013 heeft het Europese Hof van Justitie een arrest gewezen dat belangrijk is voor het recht op vrije advocaat keuze. Volgens het Hof mag een verzekerde zelf kiezen welke advocaat zijn procedure voert. Hij kan niet verplicht worden zich te laten bijstaan door de advocaat die in dienst is van zijn rechtsbijstandverzekering. Dit recht op vrije advocaat keuze geldt niet alleen voor procedures waarbij rechtsbijstand door een advocaat verplicht is, maar ook voor procedures waarbij rechtsbijstand door een advocaat niet verplicht is (bijvoorbeeld een procedure voor de bestuursrechter of de kantonrechter).

Het arrest van het Europese Hof vindt u hier http://bit.ly/1atw5Gc

Een verzekerde mag dus zelf zijn advocaat in de arm nemen in een procedure en de rechtsbijstandverzekering moet zijn kosten vergoeden. Er kunnen dan wel voorwaarden gesteld worden aan de maximaal door de verzekeraar te vergoeden kosten. Wanneer u een LSA advocaat kiest weet u zeker dat uw belangen in goede handen zijn.

De Hoge Raad heeft het recht op vrije advocaatkeuze door rechtsbijstandsverzekerden formeel bevestigd, nadat het eerder prejudiciële vragen had voorgelegd aan het Europese Hof. In een uitspraak van 21 februari 2014 concludeert de Hoge Raad dat het recht op vrije advocaatkeuze ‘niet afhankelijk mag zijn van een besluit van de rechtsbijstandsverzekeraar dat een zaak door een externe rechtshulpverlener moet worden behandeld’.

Ook bij ontslagprocedures bij het UWV en bij bezwaarprocedures in het bestuursrecht geldt het recht op vrije advocaatkeuze
In 2016 wees het Europese Hof van Justitie twee uitspraken over het recht op vrije advocaatkeuze. Het Europese Hof bepaalde dat ook bij ontslagprocedures bij het UWV en bij bezwaarprocedures in het bestuursrecht het recht op vrije advocaatkeuze geldt.

• 1e zaak: ontslagprocedure bij het UWV
In deze zaak ging het om een procedure bij het UWV waar de werkgever om een ontslagvergunning had verzocht. Het Hof oordeelt dat het om een procedure gaat die voor de werknemer/verzekerde verstrekkende gevolgen kan hebben terwijl hoger beroep niet mogelijk is. Met in het achterhoofd dat de bescherming van de verzekerde eerder ruim dan eng moet worden ingevuld maakt het Hof duidelijk dat óók in bijvoorbeeld procedures bij het UWV de verzekerde zelf mag beslissen welke advocaat hij in de arm neemt.

• 2e zaak: bezwaar bij bestuursorgaan
Deze zaak betrof een verzekerde van Achmea wiens zorgindicatie door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) was afgekeurd. De verzekerde wilde in zijn bezwaarprocedure een gespecialiseerde advocaat inschakelen. Achmea weigerde dat.

Het Hof oordeelt echter dat ook in deze procedure sprake is van een “administratieve procedure” die voor vergoeding in aanmerking komt. Het gaat immers om “de fase van bezwaar bij een bestuursorgaan waarin dat orgaan een voor beroep in rechte vatbaar besluit neemt’’. Ook in bestuursrechtelijke bezwaarprocedures heeft de verzekerde dus recht op vrije advocaatkeuze.

Verruiming vrije advocaatkeuze
Op 14 mei 2020 deed het Europese Hof een nieuwe uitspraak op dit gebied. Het Europese Hof oordeelt in deze uitspraak dat ‘de vrije advocaat keuze rechtsbijstandverzekering’ ook voor bemiddeling en buitengerechtelijke onderhandelingen geldt.

Het recht op vrije advocaatkeuze is hiermee aanmerkelijk verruimd. Voorheen gold deze vrije keuze alleen voor gerechtelijke of administratieve procedures, maar nu is bepaald dat ook in de onderhandelingsfase, oftewel de fase voorafgaand aan een (eventuele) juridische procedure, al een eigen advocaat kan worden ingeschakeld.

Dat betekent dat ook in het voortraject, dat tot een gerechtelijke fase kan leiden, het recht om de eigen advocaat te kiezen bestaat.

Het arrest van het Europese Hof vindt u hier https://bit.ly/2BL4bfA

Actualiteit

Het Verbond van Verzekeraars heeft gereageerd op deze uitspraak en stelt dat het oordeel van het Europese Hof van Justitie niet van toepassing is op Nederlandse rechtsbijstandverzekeringen. Het eigen klachtenloket van de verzekeraars (het Kifid) heeft daar nu duidelijkheid over gegeven.

Uitspraak Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid)

De Geschillencommissie van Kifid deed 16 april 2021 uitspraak over een zaak waarbij een atlete bij haar rechtsbijstandsverzekeraar DAS een beroep deed op haar recht op vrije advocaatkeuze. Zij schakelde een advocaat gespecialiseerd in sportrecht in omdat zij rectificatie wenste van een artikel dat over haar was gepubliceerd. Ook wilde zij schadevergoeding.  Het kwam niet tot een rechtszitting. DAS weigerde vervolgens haar advocaat kosten te vergoeden met als reden dat er sprake was van een buitengerechtelijke procedure, waarin het recht op vrije advocaatkeuze niet zou gelden. De atlete was het hier niet mee eens en diende een klacht in bij het Kifid.

De Geschillencommissie van Kifid  was het niet eens met  DAS. De commissie verwijst daarbij naar de eerdere uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Volgens het Kifid biedt de uitleg van het Europese Hof voldoende aanknopingspunten om deze uitleg ook toe te passen op de Nederlandse markt. Het begrip ‘gerechtelijke procedure’ kan volgens Kifid niet worden beperkt door een onderscheid te maken tussen een voorbereidende fase en de besluitfase. Elke fase die kán leiden tot een procedure bij de rechter, dus ook een buitengerechtelijke fase zoals bemiddeling of mediation, valt onder het begrip ‘gerechtelijke procedure’.

Wat betekent dit?

Het oordeel van de Geschillencommissie betekent dat ook in het voortraject van de  buitengerechtelijke onderhandelingen recht bestaat om een eigen advocaat te kiezen. U hoeft zich dan niet bij te laten staan door de behandelaar van uw eigen rechtsbijstandsverzekeraar. Wel is het mogelijk dat die verzekeraar in de polis een bepaald budget beschikbaar stelt voor het geval u een eigen advocaat kiest.

Voor letselschadezaken heeft dit vooral betekenis op het moment dat de aansprakelijkheid nog niet is erkend. Er worden dan onderhandelingen gevoerd die tot een procedure kunnen leiden en in die fase kunt u een eigen advocaat kiezen.

DAS heeft beroep ingesteld tegen de uitspraak. Dat betekent dat rechtsbijstandsverzekeraars de beslissing van het Kifid nog naast zich neerleggen. Toch is het verstandig advies in te winnen indien u zich wilt laten bijstaan door een advocaat van uw keuze om de mogelijkheden te bespreken. De uitspraak is opgeschort totdat er in dit beroep uitspraak is gedaan.