Recente ontwikkelingen in klachtzaak bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens inzake MH17
Namens een grote groep van ruim 300 nabestaanden van slachtoffers van de vliegramp met MH17, is er door het Nederlandse kernteam MH17 in juli 2018 een klacht ingediend tegen de Russische federatie bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) te Straatsburg. Mr. Maya Spetter is één van de leden van dit kernteam. Inmiddels hebben zich nog meer nabestaanden bij deze klachtprocedure aangesloten.
De nabestaanden beschuldigen Rusland van het neerhalen van de MH17-vlucht boven Oost-Oekraïne. Het vliegtuig was in juli 2014 onderweg van Amsterdam naar Kuala Lumpur. Alle 298 inzittenden kwamen om, onder wie 196 Nederlanders. Onderzoek wees uit dat het vliegtuig uit de lucht werd geschoten door een Russische Boek-raket. Ook zouden de Russen vervolgens internationale pogingen tot waarheidsvinding hebben tegengewerkt. De nabestaanden zeggen dat Rusland hun grondrechten heeft geschonden, door het neerhalen van het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne op 17 juli 2014 en het dwarsbomen van het daaropvolgende onderzoek. Ze houden Rusland daarvoor direct of indirect verantwoordelijk, staat in de aanklacht.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens neemt dus de klachten van de nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 in behandeling.
Verweer Russische federatie
In januari 2020 heeft de Russische federatie bij het Europese Hof inhoudelijk gereageerd op deze klacht door middel van een processtuk van negentig pagina’s en duizenden pagina’s aan bijlagen. Rusland wijst alle verantwoordelijkheid voor de ramp af.
Rusland stelt onder meer dat (i) er geen bewijs is voor de betrokkenheid van Rusland bij de ramp met vlucht MH17 en (ii) Rusland geen verantwoordelijkheid draagt voor het onderzoek naar de ramp en (iii) het Europese Hof onze klacht tegen Rusland om deze reden niet in behandeling kan nemen.
Ook in deze klachtprocedure trekt Rusland het bewijsmateriaal in twijfel. Zij stelt onder andere dat tapgesprekken gemanipuleerd en foto’s en video’s nep zouden zijn. Onderzoekers zoals de Onderzoeksraad voor Veiligheid en het Joint Investigation Team (JIT) zouden hun bevindingen baseren op onjuiste en vervalste informatie.
De Nederlandse regering heeft al aangekondigd dat het in deze zaken zal interveniëren. Een betrokken land kan de rechters zo laten weten dat het de klachtindieners steunt. Het is een ongewone stap, die volgens premier Rutte past „in het streven om degenen die verantwoordelijk zijn voor deze tragedie aan te pakken”.
Inmiddels heeft het Europese Hof de klagers tot 1 september 2020 uitstel verleend om te reageren op het verweerschrift van de Russische federatie.
